Bobrowiec – Ciemniak (2096 m n.p.m) wśród Czerwonych Wierchów

Ciemniak, Kondracka Kopa, Małołączniak i Krzesanica tworzą razem słynny tatrzański masyw Czerwonych Wierchów. Panorama ze szczytu Ciemniaka wynagradza wszelkie trudności w podejściu zarówno zimą, jak i latem. Jaki szlak wybrać, by najlepiej dopasować poziom wspinaczki do swoich umiejętności?

Ciemniak – topografia

Ciemniak to najdalej wysunięty na zachód szczyt masywu Czerwone Wierchy w Tatrach Zachodnich. Jego wierzchołek jest płaski i szeroki, a ze szczytu odbiegają cztery granie. Słowackie źródła podają wysokość 2090 m, po polskiej stronie Ciemniak mierzy oficjalnie 2096 m n.p.m. Góruje on nad wieloma dolinami – Tomanową, Tomanową Liptowską, Kościeliską oraz małą Doliną Mułową. Dawniej była ona nazywana przez górali Ciemną –  stąd też prawdopodobnie wziął swoją nazwę szczyt Ciemnak.

Wysokość	2096 m n.p.m
Pasmo	Tatry Zachodnie
Państwo	Polska/Słowacja

Ciemniak (2096 m) – geologia

Na Ciemniaku znajdują się zarówno twarde skały krystaliczne (Twardy Grzbiet), jak i liczniejsze dolomity z przeławiceniami wapieni. To w nim znajdują się liczne na Ciemniaku jaskinie – nie sposób wymienić ich wszystkich, ale warto znać chociaż największe z nich. Będą to: Jaskinia Miętusia, Szczelina w Ciemniaku, Jaskinia Wysoka za Siedmioma Progami, Jaskinia Lodowa w Ciemniaku. Rajem dla wspinaczy jest stromy stok zachodni. Tutaj można znaleźć rozliczne skałki, czyli Rzędy Tomanowe, w które wcinają się Czerwone Żlebki. Zbocze opada w stronę Doliny Tomanowej, tworząc słynny Czerwony Żleb. Niezwykły kolor skały zawdzięczają zwiększonej zawartości żelaza – w XIX wieku pracowały tu nawet odkrywkowe kopalnie rudy żelaza.

Grzbiet masywu Czerwonych Wierchów formował się przez miliony lat, od dolnego triasu, w którym powstawały dolomity i czarne wapienie, aż po dolną kredę, której Ciemniak zawdzięcza mieszane formacje z Zabijaka i formacje wapieni z Wysokiej Turni.

Ciemniak – szlaki turystyczne

Ciemniak położony jest pomiędzy Krzesanicą a Tomanowym Wierchem Polskim, od którego oddziela go wyjątkowa Tomanowa Przełęcz. Część dróg na samą górę powstała, gdy były wykorzystywane dawniej przez pasterzy do wypasu owiec na stokach Ciemniaka. Tak udeptano między innymi czerwony szlak od strony Małołączniaka lub bezpośrednio z Doliny Kościeliskiej. Na Ciemniak, jako jeden z najciekawszych szczytów Czerwonych Wierchów, prowadzi wiele szlaków, m.in:

• Z Kir przez Wyżnią Kirę Miętusią
• Z Kir przez Halę Ornak
• Z Kuźnic przez Kondracką Kopę

Warto też zawczasu zastanowić się nad powrotem. Wędrówka każdym z tych szlaków zajmuje latem około 8 godzin. Na zejście można więc wybrać okrężną trasę do Kir, jeśli wybraliście podejście od Kuźnic, lub przejście do Kasprowego Wierchu po głównej grani i zjazd kolejką linową do Kuźnic.

Podejście przez łagodne piętro hal

Trasa na Ciemniak przez Wyżną Kirę Miętusią wiedzie od Kir, czyli przysiółka wsi Kościelisko kilka kilometrów od Zakopanego. To dobra baza wypadowa na wiele szczytów grani głównej Tatr, ale też jedna z najchętniej uczęszczanych. Z Kir trzeba podejść do Potoku Kościeliskiego, by tutaj zmienić szlak z zielonego na czerwony. Później trasa biegnie przez lasy, grzbietem Adamicy, aż po Polanę Upłaz. Stąd widać już Kominiarski Wierch – najbardziej chyba tajemniczy szczyt Tatr, na który nie wiedzie znakowany szlak.

Idąc dalej, mija się Upłazińską Kopkę i skałę Piec, za którą rozpoczyna się już piętro kosodrzewiny. Na tym etapie przed turystami rozciąga się już piękna panorama Tatr, między innymi na Giewont i Tatrzański Park Narodowy. Tutaj też zaczyna się łagodne podejście przez hale, które kończy się dopiero po przejściu Chudej Przełączki. Na samym końcu, tuż przed wierzchołkiem Ciemniaka, szlak wiedzie stromo w górę.

Wejście na Ciemniak od Hali Ornak

Trasa rozpoczyna się identyczne jak poprzednia – przy parkingu w Kirach. Do przejścia jest jednak cała Dolina Kościeliska, co czyni to podejście dobrym pomysłem na całodzienną, dłuższą wycieczkę. Zielony szlak wznosić się będzie przy schronisku PTTK, koło Tomanowego Potoku, aż na Polanę Tomanową Wyżnią i Chudą Przełęcz. Wędrówka z Ornaku wymaga wyostrzenia uwagi i bardzo dobrej kondycji. Szlaki krzyżują się w wielu miejscach (na Przysłop Miętusi, na Przełęcz nad Reglami i prosto na Ciemniak), trzeba więc sprawdzać cały czas zielone oznaczenia drogi przez Ornak. Jeśli lubisz się zmęczyć aż do szpiku kości, to zdecydowanie jest to trasa dla Ciebie.

Zjawiskowa panorama Tatr na szlaku z Kuźnic

Droga przez Kondracką Kopę rozpoczyna się w Kuźnicach. Z samej Kopy należy kierować się niebieskimi znakami na Polanę Kalatówki i Halę Kondratową. Tutaj wchodzi się na zielony szlak, biegnący przez Przełęcz pod Kopą Kondracką. Po 20 minutach lekkiego marszu wchodzi się na masyw Czerwonych Wierchów. Stąd można podziwiać widoki na rozległą panoramę Tatr, niczym nie zasłonięte aż do wierzchołka Ciemniaka. Po drodze przechodzi się przez Małołączniak, Krzesanicę, by w końcu wejść na szeroki szczyt Ciemniaka. Tutaj można odpocząć na płaskim terenie i zdecydować się na zejście jednym z kilku szlaków w dół.

Tatrzańska klasyka – szlak na Czerwone Wierchy zimą

Zimowa sceneria Tatr sprawia, że już w XIX wieku szlak przez Czerwone Wierchy był chętnie zdobywany zimą. Przy dobrej przejrzystości powietrza, można przechodząc granią zobaczyć nawet Pieniny i Beskidy, nie mówiąc o niekończących się szczytach Tatr. Warto pamiętać, że niektóre ścieżki są zamykane zimą przez TPN. Od 1 grudnia do 15 maja nie przejdzie się szlakiem zielonym od Doliny Tomanowej do Chudej Przełączki. Trasa zamykana jest ze względu na znaczne zagrożenie lawinowe oraz niedźwiedzie, gawrujące w tutejszych lasach. Zimą nie ma więc szansy zajrzeć do słynnego schroniska na Hali Ornak – przynajmniej nie od tej strony.

Zimowe Tatry zapraszają do spróbowania innego podejścia. Przed wyprawą należy bezwzględnie zaopatrzyć się w raki, kijki, czekany, gogle lub okulary przeciwsłoneczne, krem SPF, wysokie buty trekkingowe i ciepłą, termoaktywną odzież. Nawet jeśli zaczynasz swoją przygodę z Tatrami zimą, ale jesteś doskonale przygotowany pod względem technicznym, dasz radę zdobyć pokryty śniegiem Ciemniak. Z pewnością też tu wrócisz, szczególnie jeśli pogoda dopisze podczas pierwszej wycieczki – zimowa panorama Tatr silnie uzależnia każdego, kto chociaż raz ją z Czerwonych Wierchów zobaczył. Można się tu dostać przez Dolinę Miętusiej i zimową wersję trasy poprzez Upłaziańską Kopę. Dla wędrowców z dobrą kondycją możliwa jest też zimą wyprawa grzbietem Czerownych Wierchów – po wdrapaniu na Ciemniak (2096 m), przechodzi się przez Krzesanicę (2122 m), Małołączniak (2096 m) i Kopę Kondracką (2005 m). Najlepiej na taką wyprawę udać się pod opieką przewodnika – trasa ta zajmuje około 11 godzin.

Góra Ciemniak nad Doliną Kościeliską – jeden raz to za mało

Ciemniak zawiera w sobie całe piękno Tatr – od mieniących się kolorami skał, poprzez szerokie hale aż po nieduże urwiska, które mogą przyprawić o gęsią skórkę szczególnie zimą. Przed zimową wędrówką koniecznie należy sprawdzić zagrożenie lawinowe i ekwipunek. Nawet latem nie warto lekceważyć tej góry – przygotuj się na liczne zmiany pogody i warunków na szlaku.